5. দুই প্রকাৰ প্রান্তীয় স্নায়ু কি? (HSLC 2017)
Answer: দুই প্রকাৰ প্রান্তীয় স্নায়ু হল- মস্তিস্কৰ পৰা ওলোৱা কৰোটীয় স্নায়ু আৰু স্নায়ুৰজ্জুৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা স্নায়ু।
6. আমাৰ দেহত স্নায়ু প্ৰেৰণা কেনেদৰে প্রবাহিত হয় ? (HSLC 2018)
Answer: স্নায়ু কলা (nervous
tissues) আৰু পেশী
কলাৰদ্বাৰা প্ৰাণীৰ দেহত নিয়ন্ত্রণ আৰু সমন্বয় সমাধা হয়।
বাহ্যিক পৰিবেশৰ সকলো বার্তা বা উত্তেজনাসমূহ
অনুভৱ কৰিবলৈ আমাৰ দেহত এবিধ
বিশেষ কোষ থাকে। ইয়াক সংবেদী স্নায়ুকোষ বোলে। এনেধৰণৰ
সংগ্ৰাহী (receptor) বিলাক আমাৰ দেহৰ সংবেদনশীল অংগ (Sense
organ)যেনে- অন্তঃকৰ্ণ ( inner
ear),
নাক (nose), জিভা (tongue) আদিত থাকে।সেইকাৰণে কোষবিলাকে খাদ্যৰ স্বাদ আৰু কোষে গোন্ধ অনুভৱ
কৰিব পাৰে।
স্নায়ুকোষবোৰ কোষদেহ (Cell
body) আৰু স্নায়ু প্রৱর্ধ (nerve
process) ৰে
গঠিত।স্নায়ু প্রৱর্ধ দুই প্ৰকাৰৰ - এক্সন (axon) আৰু ডেনড্রাইট (dendrite)। ডেনড্রাইট (dendrite) বোৰে নিকটবর্তী কোষৰ পৰা স্নায়ু বার্তা বা উদ্দীপনা সংগ্রহ কৰে।স্নায়ুকোষৰ
ক্ষুদ্র স্নায়ু ফাঁকেৰে এবিধ ৰাসায়নিক পদার্থৰ জৰিয়তে বৈদ্য়ুতিক প্রেৰণা (Electrical impulse) সৃষ্টি কৰে।এই বৈদ্য়ুতিক প্ৰেৰণা ডেনড্রাইটৰ পৰা দেহকোষলৈ আৰু পিছত এক্সনৰ মাজেদি ইয়াৰ শেষ প্রান্তত আন এটা স্নায়ুলৈ প্ৰেৰণ কৰে। এক্সনৰ প্রান্তীয় শাখাত বৈদ্য়ুতিক প্ৰেৰণাৰ পৰা কিছুমান ৰাসায়নিক পদার্থ মুক্ত হয়। এই ৰাসায়নিক পদার্থবোৰ এটা স্নায়ুকোষৰ এক্সন আৰু ইয়াৰ নিকটৱর্তী কোষৰ ডেনড্রাইটৰ মাজৰ সংযোগী পথ বা ছাইনেপছ (Synapse) ৰ মাজেদি পাৰ হৈ আনটো স্নায়ু কোষলৈ প্রেৰিত হয়। এনে ধৰণেই আমাৰ দেহত স্নায়ু সংবেদন প্রেৰণ হয়। এনেধৰণৰ ছাইনেপছৰ পৰা স্নায়ু প্রেৰণা নিকটৱৰ্তী পেশীকোষ বা গ্রন্থীকোষবোৰলৈও প্রেৰিত হ'ব পাৰে।
এনেদৰে স্নায়ুকলাবোৰ স্নায়ুকোষ বা নিউৰন (neuron) ৰ দ্বাৰা গঠিত আৰু নিউৰণবোৰৰ মাজেদি বৈদ্যুতিক প্ৰেৰণাৰ স্নায়ু অনুভূতি দেহৰ এটা অংশৰ পৰা অন্য এটা অংশলৈ প্ৰেৰণ হয়।
7. অন্তঃস্রাৱী গ্রন্থি কি ? এটা অন্তঃস্রাৱী আৰু এটা বহিঃস্রাৱী গ্রন্থিৰ মাজৰ পার্থক্য কি ?
অন্তঃস্রাৱী আৰু বহিঃস্রাৱী দুয়োটা কার্য সম্পাদন কৰা গ্রন্থিটোৰ নাম লিখা। (HSLC 2018)
Answer: অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিবোৰ হৈছে বাহীকাবিহীন
গ্ৰন্থি। এই গ্ৰন্থিবোৰে সাধাৰণতে হ'ৰম'ন নিঃসৰণ
কৰে।
অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে পোনপটিয়াকৈ তেজত নিঃসৰণ কৰে আৰু তেজে এইবোৰ বিভিন্ন অংশলৈ
কঢ়িয়াই লৈ যায়।
|
অন্তঃস্রাৱী গ্রন্থি
|
বহিঃস্রাৱী গ্রন্থি
|
|
1. অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিবোৰ হৈছে বাহীকাবিহীন গ্ৰন্থি
2. অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে হ'ৰম'ন নিঃসৰণ কৰে
3. অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে পোনপটিয়াকৈ তেজত নিঃসৰণ কৰে
4. অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিৰ গঠন সৰল
|
1. বহিঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিবোৰ হৈছে বাহীকাযুক্ত গ্ৰন্থি
2. বহিঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে এনজাইম নিঃসৰণ কৰে
3. বহিঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে সিহঁতৰ বাহীকাসমূহত নিঃসৰণ কৰে
4. বহিঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থিৰ গঠন জটিল
|
অন্তঃস্রাৱী আৰু বহিঃস্রাৱী দুয়োটা কার্য সম্পাদন কৰা গ্রন্থিটো হল অগ্নাশয় (Pancreas)।
8. এক্সন আৰু ডেনড্ৰাইটৰ মাজৰ দুটা পার্থক্য লিখা। (HSLC 2019)
Answer: এক্সন আৰু ডেনড্ৰাইটৰ মাজৰ দুটা পাৰ্থক্য় হ'ল-
(1) এক্সনে বৈদ্য়ুতিক প্ৰেৰণা দেহকোষৰ পৰা দূৰলৈ আন স্নায়ুকোষলৈ প্ৰেৰণ কৰে, আনহাতে ডেনড্ৰাইটে বাহিৰৰ পৰা বৈদ্য়ুতিক প্ৰেৰণা দেহকোষলৈ প্ৰেৰণ কৰে।
(2) এটা স্নায়ুকোষত মাত্ৰ এডালহে এক্সন থাকে, কিন্ত ু এটা স্নায়ুকোষত অসংখ্য় ডেনড্ৰাইট থাকে ।
9. হৰম'ন কি? উদ্ভিদৰ বৃদ্ধিত অৰিহণা যােগােৱা হৰম'ন বা সঞ্জীৱনী পদাৰ্থৰ এটা উদাহৰণ দিয়া। সংবেদী উদ্ভিদ এজোপাৰ পাতৰ চলন আৰু কাণ্ডই পােহৰৰ দিশত কৰা গতিৰ মাজৰ পার্থক্য আছেনে ? (HSLC 2019)
Answer: হৰম'ন হল কিছুমান বিশেষ কাৰ্য সমাধা কৰিবলৈ কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ কোষৰ দ্বাৰা নিৰ্গত কিছুমান ৰাসায়নিক পদাৰ্থ। হৰমন বিলাকে জীৱদেহৰ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু সমন্বয় প্ৰক্ৰিয়াত সহায় কৰে। উদ্ভিদৰ বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগোৱা এবিধ সঞ্জীৱনী পদাৰ্থ হল- অক্সিন।
সংবেদী উদ্ভিদ এজোপাৰ পাতৰ চলন হল স্পৰ্শ উদ্দীপনাৰ ফলত হোৱা চলন, ই উদ্দীপকৰ দিশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে। এই চলন খুব ক্ষীপ্ৰতাৰে হয়। আনহাতে, কাণ্ডই পোহৰৰ দিশত কৰা চলন পোহৰ উদ্দীপনাৰ ফলত হয়, ই উদ্দীপনাৰ দিশ অৰ্থাত্ পোহৰৰ দিশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। এই চলন খুব লাহে লাহে হয়।
10. পেশীকোষে কেনেদৰে তাৰ আকৃতি পৰিৱৰ্তন কৰে ? (HSLC 2020)
Answer: পেশীকোষবোৰত কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ প্ৰ'টিন থাকে। যেতিয়া এইবোৰৰ মাজেৰে বৈদ্য়ুতিক প্ৰেৰণা প্ৰৱাহিত হয় তেতিয়া এই প্ৰ'টিনবিলাকে নিজৰ আকৃতি আৰু সজ্জা সলনি কৰিব পাৰে। যাৰ ফলত পেশীকোষবোৰৰ আকৃতি পৰিৱৰ্তন হয়।
11. মানুহৰ মস্তিষ্কৰ অংশসমূহৰ নাম লিখা। চেৰিবেলামৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত ক্ৰিয়াকলাপসমূহ ব্য়ক্ত কৰা । (HSLC 2020)
Answer: মানুহৰ মস্তিষ্কৰ বিভিন্ন অংশসমূহৰ হল--- প্ৰমস্তিষ্ক, মধ্য় মস্তিষ্ক আৰু পশ্চাত্ মস্তিষ্ক
চেৰিবেলামৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত ক্ৰিয়াকলাপসমূহ হল-----
(১) বিভিন্ন ঐচ্ছিক ক্ৰিয়া কলাপ সমূহ।
(২) শৰীৰৰ ভংগিমা আৰু সমতা ৰক্ষা কৰা ।
12. অক্সিন কি ? এজোপা গছৰ বৃদ্ধিত ই কেনেদৰে সহায় কৰে ? (HSLC 2020)
Answer: অক্সিন এবিধ উদ্ভিদ হৰম'ন যি কোষৰ আকাৰ ডাঙৰ আৰু দীঘল হোৱাত সহায় কৰে।
যেতিয়া উদ্ভিদ জোপালৈ মাত্ৰ এটা ফালৰ পৰাহে পোহৰ উপলব্ধ হয় তেতিয়া অক্সিনৰ পোহৰ নপৰা কান্ডৰ অংশলৈ ব্য়াপন ঘটে। পোহৰ নপৰা কান্ডৰ অংশত অক্সিনৰ গাঢ়তাই তাত থকা কোষবিলাক দীঘল হোৱাৰ বাবে উদ্দীপনা যোগায়। ইয়াৰ ফলতেই উদ্ভিদৰ কান্ড পোহৰৰ ফালে গতি কৰে।
Comments
Post a Comment
If you have any doubt please let me know